Stop-Jaloezie

Door de jaren heen is door veel geleerden onderscheid gemaakt in verschillende soorten jaloezie. Hieronder behandel ik de verschillende soorten jaloezie, zoals deze zijn verzameld door jaloers.com. Er wordt hiervoor verwezen naar Freud, Ellis, White en Mullen, Parrot en Buunk.

Concurrerende jaloezie (of normale jaloezie) is volgens Freud een vorm van rouw die plaatsvindt wanneer een liefde wordt verloren. Hierbij verliest de jaloerse persoon vaak zijn gevoel voor eigenwaarde. De persoon is er immers niet in geslaagd de geliefde bij zich te houden. Volgens Freud is deze vorm van jaloezie weliswaar normaal is, maar niet altijd correct. Je kunt namelijk ook het gevoel hebben dat je partner vreemd gaat, zonder dat dat het geval is.

Geprojecteerde jaloezie komt voort uit de eigen ontrouw of verdrongen verlangens naar ontrouw. Volgens Freud wordt de trouw in een relatie voortdurend op de proef gesteld door verleidingen die zich dagelijks voortdoen. De onderdrukking van deze verleidingen leiden tot onrust, die worden verwerkt tot het overdragen van de eigen ontrouw. De jaloerse partner zoekt aanwijzingen tot ontrouw, die worden gevonden. Bijvoorbeeld in een bepaalde blik die wordt gewisseld met een onbekende. Dit 'sociale geflirt' is volgens Freud een geaccepteerde manier om de dwang naar 'verovering' tegen te gaan.

Waanachtige jaloezie is een geprojecteerde vorm van jaloezie (zoals hiervoor beschreven) waarbij homoseksuele gevoelens een rol spelen, aldus Freud.

Rationele jaloezie speelt op wanneer hier daadwerkelijk aanleiding voor is. Bijvoorbeeld wanneer de partner is vreemdgegaan. Je zou dan kunnen zeggen dat de jaloezie terecht, dus rationeel, is.

Irrationele jaloezie treedt op wanneer er zeer extreem wordt gedacht. Bijvoorbeeld: "Nu mijn partner is vreemdgegaan, heeft mijn leven geen zin meer!" Terwijl rationele jaloezie verdriet en teleurstelling opwekt, ontstaan er bij irrationele jaloezie woede en waanzin.

Reactieve jaloezie vindt plaats bij werkelijke of vermeende ontrouw van de partner. Wanneer er daadwerkelijk sprake is van ontrouw en er normaal wordt gereageerd, is er sprake van normale reactieve jaloezie. In het andere geval spreekt met over een ziekelijke vorm.

Symptomatische jaloezie is een onderdeel van een diepere psychiatrische stoornis. De jaloezie is dan slechts een symptoon van de psychiatrische stoornis.

Normale jaloezie is volgens White en Mullen alle vormen van jaloezie waarbij geen sprake is van (persoonlijkheids)stoornissen.

Achterdocht-jaloezie is een vorm van jaloezie waarbij er geen aanleiding is dat de partner ontrouw is. De jaloerse persoon is dus ten onrechte achterdochtig.

Fait accompli-jaloezie treedt op wanneer er wel degelijk aanleiding is voor de jaloezie. De partner is bijvoorbeeld daadwerkelijk vreemdgegaan.

Reactieve jaloezie is een vorm van jaloezie die optreedt als reactie op een emotionele of seksuele toenadering van de partner bij een ander.

Preventieve jaloezie is volgens Buunk het gedrag waarbij alles wordt gedaan om een eventuele toenadering tussen de partner en vreemde te voorkomen.

Angstige jaloezie is het dwangmatig bezigzijn met de mogelijke ontrouw van de partner.